15.2.3 p(V)-grafiek

Verandering die plaatsvinden in een gas worden vaak beschreven in een p(V)-grafiek. Hierin is het volume van het gas uitgezet langs de horizontale as, en de druk langs de verticale as.

  • Veranderingen met constant volume (isochoor) vormen een verticale lijn.
  • Veranderingen met constante druk (isobaar) vormen een horizontale lijn.
  • Veranderingen met constante temperatuur (isotherm) vormen een hyperbool.

Voorbeeld: Onderstaande grafiek beschrijft een gas dat vier verschillende processen ondergaat en tenslotte naar zijn oorspronkelijke toestand terugkeert.

Bij de afkoeling neemt de druk met een factor 2/3 af; volgens de drukwet van Gay-Lussac daalt de temperatuur met dezelfde factor (bijv. van 450 K naar 300 K). Bij de verwarming nemen zowel volume en temperatuur weer met 3/2 toe. De kromme lijnen voldoen aan de wet van Boyle: 150 x 10 = 75 x 20, en 75 x 30 = 225 x 10.