Een mengsel bestaat uit twee of meer stoffen, die elk bij dragen aan het volume en de massa. Vaak drukt men die uit als een percentage. Dit kan op twee manieren worden gedaan:
$$\text{massaprocent X} = \frac{\text{massa van X}}{\text{massa van mengsel}} (\cdot 100 \%) in \% \; \text{m/m}.$$ $$\text{volumeprocent X} = \frac{\text{volume van X}}{\text{volume van mengsel}} (\cdot 100 \%) in \% \; \text{v/v}.$$
De massaprocent en volumeprocent zijn doorgaans niet gelijk, doordat de stoffen in het mengsel verschillende dichtheden hebben. Men moet dus goed opletten met welk percentage men te maken heeft.
Voorbeeld: Op het etiket van een fles sherry staat: 18% v/v. Als de fles 750 mL sherry bevat, hoeveel daarvan is alcohol?
- De “18% v/v” betekent: volumeprocent alcohol = 0,18 mL alcohol / mL mengsel.
- De berekening wordt nu
volume mengsel = 750 mL
volume alcohol = $750 \; \text{mL} \cdot 0,18 = 135 \; \text{mL}$
- Alternatieve schrijfwijze, om de eenheden te kunnen controleren:
$$750 \; \text{mL mengsel}} \cdot \frac{0,18 \; \text{mL alc}}{1 \; \text{mL mengsel}} = 135 \; \text{mL alc}.$$
Naast percentages gebruikt men ook wel de volgende afkortingen:
- ppm (parts per million) = miljoensten; 6 decimale posities. 550 ppm = 0,000 550
- ppb (parts per billion) = miljardsten; 9 decimale posities. 25 ppb = 0,000 000 025.
